|
Derginin Adı:
|
Türük Uluslararasi Dil Edebiyat ve Halkbilimi Arastirmalari Dergisi
|
|
Cilt:
|
2014/2
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
XVIII. YÜZYIL KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE EŞ ANLAMLI, YAKIN ANLAMLI VE ARALARINDA ANLAM İLGİSİ BULUNAN KELİMELERİN STİLİSTİK AÇIDAN KULLANIMI: ŞEYH GÂLİB, NEDÎM VE KOCA RÂGIB PAŞA ÖRNEĞİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
STYLISTICAL USAGE OF SYNONYMS, HOMOIONYMS AND WORDS WITH MEANING RELATION IN XVIII. CENTURY CLASSICAL TURKISH POETRY: ŞEYH GÂLIB, NEDÎM AND KOCA RÂGIB PAŞA EXAMPLES
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
26.05.2015
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Zihinsel bir süreç olan düşünmenin kelimelerle sıkı bir ilişkisi
bulunmaktadır. Her ne kadar insan, kelimeler olmadan düşünebilirse de
algılanan her bir kelime, düşünmeye ivme kazandırmakta, çağrıştırdığı
farklı kelimelerle zincirleme bir anlam örgüsü kurmakta ve bu devinim
düşünmenin hareket noktalarından birini oluşturmaktadır. Deniz,
gemiyi, dalgayı ve maviliği hatırlatırken, kış mevsimi, sobayı, karı,
yağmuru ve üşümeyi çağrıştırır. Bir bakıma bütünü oluşturan
parçalardan birinin anılması, diğer parçaların düşünülmesini sağlar. Şiir
de kelimelerle örülmüş bir yapıdır ve bu yönüyle bir çağrışım merkezi gibi
görev yapmaktadır. Şairlerin kelime tercihleri, şiirin çağrışım gücünü
belirlemede önemli bir rol oynar. Eş anlamlı, yakın anlamlı ve aralarında
anlam ilgisi bulunan kelimelerin birlikte kullanımı da bir merkez
etrafında yapılan ısrarlı duruşları, heyecanı ve düşünceyi daha yoğun
hissettirmede etkili yollardan biridir. Bu tarz bir kullanım, bazı şairlerin
elinde tesadüf olmanın ötesinde, bilinçli olarak usul haline getirilmiştir.
XVIII. yüzyıl klâsik Türk şiirinde de eş anlamlı ve yakın anlamlı
kelimelerin aynı beyit içinde kullanılmasıyla kelimelerin Arapça, Farsça
ve Türkçe karşılıklarından faydalanma yoluna gidilmiş, kelimenin bu üç
dildeki farklı fonetik özelliklerinden hareketle beyitte farklı tınıların
duyulması sağlanmış, aynı mananın etrafında bir ışık halkasına dönüşen
kelimelerle tam da vurgulamak istenilen noktaya temas artırılmıştır. Aynı
şekilde aralarında anlam ilgisi bulunan kelimelerin kullanımı da anlamı
belli bir noktaya kanalize etmede şairler tarafından zaman zaman tercih
edilmiştir. Çalışmamızda eş anlamlı, yakın anlamlı ve aralarında anlam ilgisi bulunan kelimelerin stilistik açıdan nasıl kullanıldığı Şeyh Gâlib,
Nedîm ve Koca Râgıb Paşa’nın şiirlerinden hareketle tartışılmıştır. ilgisi bulunan kelimelerin stilistik açıdan nasıl kullanıldığı Şeyh Gâlib,
Nedîm ve Koca Râgıb Paşa’nın şiirlerinden hareketle tartışılmıştır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Thinking which is a mental process, has a close relation with words.
Although humans can think without words, every perceived word
accelerates thinking, establishes a chain meaning pattern with the words
it evokes and this motion forms one of the action points of thinking.
While sea reminds of ship, wave and blueness, winter season evokes
stove, snow, rain and feeling cold. In a way referral of one of the pieces
forming the whole, ensures the thinking of the other pieces. Poem is a
structure knitted by words and from this aspect it serves as a
connotation center. The word preferences of poets play an important role
in determination of connotation power of the poem. Usage of synonyms,
homoionyms and words with meaning relation all together is one of the
effective methods which evoke persistent stances made around a center,
the excitement and thoughts more intensively. This kind of usage was
made an intentional method by some poets rather than being a
coincidence. In XVIII. century Classical Turkish Poetry synonyms and
homoionyms were used within the same couplet so that it was possible to
take advantage of the Arabic, Persian and Turkish reciprocations of the
words, therefore hearing of different tones in the couplets based on the
different phonetic properties of the words in these three languages was
achieved and contact with the emphasized point was increased by the
words which converted into a ring of light around the same meaning. At
the same time, usage of words which have a meaning relation among
each other has always been preferred by the poets for canalization of the
meaning to a certain point. In our study the stylistical usage of
synonyms, homoionyms and words with meaning relation was discussed
through the poems of Şeyh Galib, Nedîm and Koca Ragıb Paşa.
|