|
Derginin Adı:
|
Türük Uluslararasi Dil Edebiyat ve Halkbilimi Arastirmalari Dergisi
|
|
Cilt:
|
2014/2
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
AZƏRBAYCAN VƏ OSMANLI TƏZKİRƏLƏRİNİN MÜQAYİSƏSİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
COMPARISON BETWEEN AZERBAIJANI AND OTTOMAN TAZKIRAS
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
26.05.2015
|
|
Okunma Sayısı:
|
2
|
|
Makale Özeti:
|
Ortaçağ'dan bugüne kadar Azerbaycan ve Türkiye edebiyatları arasında kırılmaz iliĢki ve
karĢılıklı etkileĢim olmuĢtur. ÇeĢitli dönemlerde yaĢayıp eser vermiĢ Ģahsiyetlerin
birbirinden tesirlenmesi, karĢılaĢtırmalı edebiyat araĢtırmacıları tarafından farklı açılardan
incelenmiĢtir. Ancak Azerbaycan tezkireciliği sistemli Ģekilde araĢtırılmadığı için
Azerbaycan ve Osmanlı yazarlarının kaleme aldıkları tezkireler karĢılaĢtırmalı
araĢtırmaya tabi tutulmamıĢtır. Sadece Yrd. Doç. Dr. Ö.Bayram doktora tezinin ilgili
bölümünde Seyyid Azim ġirvani tezkiresinin bazı yönlerini Osmanlı tezkireleriyle
mukayese etmiĢtir. Azerbaycan ve Türkiye edebi iliĢkileri, etkilenmeler, farklılıklar
karĢılaĢtırmalı edebiyat açısından çok az öğrenilmiĢtir. Ġlk kez tarafımızdan Azerbaycan
tezkireciliği kapsamlı bir Ģekilde araĢtırılmıĢ ve "Azerbaycan Tezkirecilik Tarihi" adlı
monografi Ģeklinde yayınlanmıĢtır. Bundan sonra XVI. yüzyıldan itibaren oluĢup geliĢen
Azerbaycan ve Osmanlı tezkireciliği arasında karĢılaĢtırmalar yapılmıĢtır. Makalede
Azerbayan ve Osmanlı tezkireleri arasındakı karĢılaĢtırmayı 5 baĢlık altında
değerlendirdik. Azerbaycan tezkirecileri 46, Osmanlı tezkirecileriyse 32 tezkire kaleme
almıĢlar. Azerbaycan tezkirecileri eserlerini oluĢtururken tabaka, alfabe, coğrafi,
kronolojik vb. prensipleri kullanmıĢlardır. Osmanlı tezkirecileri ise sadece tabaka ve
alfabe yöntemini uygulamıĢlardır. Osmanlı tezkirecisi AĢik Çelebi ilk kez eserinde
Ģairleri ebced harfleri temelinde sıralamıĢtır. XVII. yüzyıl tezkire yazarı Güfti ise Türk
edebiyatında tek manzum tezkiresiyle meĢhurlaĢmıĢtır. Azerbaycan tezkirecileri
tezkirelerinin büyük kısmını Farsça kaleme almıĢlar. Türkiye tezkireçileri ise eserlerini
Türkçe kaleme almıĢlardır. Osmanlı tezkireleri 60'dan fazla Azerbaycan Ģairi hakkında
bilgisi içermesi açısından edebiyatımızın çok önemli kaynaklarındandır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
There has been an indestructible relationship and two-sided effect between Turkish and
Azerbaijani literatures from Medieval Ages until today. Effect between individuals who live different eras and create literary examples, are investigated from different
perspectives by comparative literature researchers. It is why Azerbaijani tazkiras were not
analyzed systematically; the tazkiras which were written by Azerbaijani and Ottoman
writers were not regarded comparatively. We can see just one example which is belong to
Assistant Professor Ö.Bayram. In related part of his PhD Dissertation, he compares from
some aspects Seyyid Azim Shirvani’s tazkira with Ottoman tazkiras. Literary relations,
two-sided effects and differences between Ottoman and Azerbaijani literatures were not
the research issue very well according to comparative literature. Firstly, Azerbaijani
tazkiras was worked comprehensively by myself and printed as monograph namely “The
History of Azerbaijani Tazkiras”. After than we can see the comparative studies between
Azerbaijani and Ottoman tazkiras which were birth and grown from 16-th century. The
comparison between Ottoman and Azerbaijani tazkiras is regarded in 5 subtitles in the
article. Azerbaijani writers of Tazkiras wrote 46 and Ottoman writers wrote 32 tazkiras.
In Azerbaijani field, we can see the layer (tabaka), alphabetic, geographic and
chronologic principles. On the other hand, Ottoman tazkira writers were used just layer
and alphabetic principles. Firstly, Ottoman writer Ashiq Chelebi putted poets in order
based on “abjad” letters. Gufti who is the writer of 17-th century was famous with the
only tazkira written in verse. Mass of the tazkiras was written in Persian by Azerbaijani
authors. But in Ottoman field, tazkiras were written only in Turkish. Ottoman tazkiras are
important sources of Azerbaijani literature, just because they include information about
more than 60 Azerbaijani poets.
|