|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2025/2
|
|
Sayı:
|
54
|
|
Makale Başlık:
|
Bir Varoluş Çağrısı: Göğe Bakma Durağı
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
An Existential Call: The Stop To Look At The Sky
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
28.12.2025
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Bu makale, Turgut Uyar’ın Göğe Bakma Durağı şiirini, antikçağdan modern düşünceye uzanan felsefî ve poetik bir perspektifle çözümlemektedir. Şiirdeki “göğe bakma” eylemi, Aristoteles’in değişmez kozmos anlayışından Platon’un idealar dünyasına, Hölderlin’in tanrısal ile insani arasındaki köprü metaforundan Nietzsche’nin üst-insana yükseliş imgelerine kadar çeşitli düşünsel katmanlarla ilişkilendirilir. Kur’an-ı Kerim’deki Mülk suresi (67:3) ile vurgulanan “göğün kusursuz düzeni,” şiirin metafizik boyutunu derinleştirirken; Jung’un kolektif bilinçdışı ve Bachelard’ın hayal gücü kuramları, gökyüzünün evrensel sembolizmini ortaya koyar. Heidegger’in verweilen (durmak) ve schauen (bakmak) kavramları ise, şiirin varoluşçu okumasını şekillendirir: Modern kent yaşamının hızına karşı bir “durak”ta durup göğe bakmak, yalnızca fiziksel bir eylem değil, varlığın anlamını sorgulayan ontolojik bir direniştir. Başlıktaki “durak” sözcüğü, otobüs durağının gündelik sıradanlığı ile varoluşsal bir duruş arasındaki ironiyi vurgular. Bu ironi, Heideggerci bir perspektifle, teknik çağın insanı yabancılaştıran akışına karşı bir mola, bir açımlanmışlık anı olarak yorumlanır. Şiir, dilsel oyunları ve kavramsal gerilimleriyle, modernitenin yüzeyselliğini sorgularken, izleklerini antik metafizikten İslami teolojiye, romantik şiirden varoluşçu felsefeye uzanan disiplinler arası bir zemine oturtur. Çalışma, edebiyat ve felsefe arasındaki diyaloğu, Uyar’ın şiiri üzerinden yeniden kurmayı amaçlayarak, şiirsel metnin evrensel insani sorgulamalara nasıl cevap verdiğini ortaya koyar.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
This article analyzes Turgut Uyar’s poem Göğe Bakma Durağı (The Stop to Look at the Sky) through philosophical lenses, tracing its roots from antiquity to modernity. The act of “gazing at the sky” is examined via Aristotle’s cosmology, Plato’s ideals, Hölderlin’s divine-human bridge, Nietzsche’s Übermensch, Jung’s collective unconscious, and Bachelard’s imagination. The Qur’anic verse al-Mulk (67:3) on celestial perfection enriches its metaphysical depth. Central to the analysis is Heidegger’s verweilen (dwelling) and schauen (gazing), which reframe gazing as ontological resistance against urban haste. The title’s durak (“stop”) juxtaposes mundane transit with existential pause, critiquing modernity’s alienation through Heideggerian unconcealment. Uyar’s linguistic irony transforms a bus stop into a meditative space, merging the ephemeral and eternal. The poem bridges ancient metaphysics, Islamic theology, and existential philosophy, illustrating poetry’s role in universal inquiry. By interweaving literary close-reading with interdisciplinary philosophy, the study positions Uyar’s work as a counter-narrative to modernity’s fragmentation, where “gazing” becomes a radical act of reclaiming presence.
|