|
Makale Özeti:
|
Yunus Emre, yazdığı Divan ve Risâletü’n-Nushiyye adlı eserleri ve bu eserlerinde dile getirdiği fikirler vasıtasıyla yedi yüz yıldır
kültür ve edebiyatımızda varlığını sürdüren dâhi bir sanatkârdır. Fikirlerini muhataba aktarmak için şiir formunu kullanan şair,
şiirlerindeki varlık âlemine ait maddî unsurları ve şiirin suretini teşkil eden kelimeleri mana âlemine geçiş için bir araç olarak
kullanır. Yani onun şiirleri mananın surete bürünmüş şeklidir ki bu durum, genel anlamda estetiği, özel anlamda da İslam
estetiğini yansıtır. Bu yüzden onun sanatkârlığı incelenirken İslam estetiğinin temelini oluşturan suret-mana ilişkisi mutlaka
göz önünde bulundurulmalıdır. Suret ve mana da estetik obje olan şiirde, real ve irreal varlık alanlarına karşılık gelir.
Estetik objenin (sanat eserinin) real varlık alanını oluştururken sanatçının faydalandığı önemli kaynaklardan biri tabiat, yani
fizikî çevredir. Fiziksel çevre, sanatçının çevresinde bulunan bütün tabiat varlıklarını kapsar. Bu kadar geniş bir malzemenin,
Yunus Emre’nin eserlerinde tespit edilmesi ve incelenmesi bu çalışmanın sınırlarını aşacaktır. Dolayısıyla bu çalışmada fiziksel
çevrede bulunan ve birçok bakımdan insanları etkileyen kozmik unsurların, sanat eserinin ve eserdeki mananın oluşumuna
katkısı incelenecektir. Fiziksel çevrede bulunan kozmik unsurlar da Yunus Emre’nin şiirlerinde hem real varlık alanını oluşturan
bilgi objeleri hem de irreal varlık alanıyla ilgili düşüncelerin yüklendiği anlam alanları olarak kullanılmıştır. Şimdiye kadar
Yunus’un şiirleri hakkında yapılan çalışmalarda İslam estetiğinin izlerini görmek mümkünse de genel anlamda estetik biliminin
imkân ve yöntemlerini kullanan çalışmaların yeterli düzeyde olmadığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın ilk amacı,
Yunus Emre’nin şiirlerinde kullanılan kozmik unsurları tespit etmek ve estetik biliminin yöntemlerinden hareketle estetik
objedeki suret-mana ilişkisinin nasıl kurulduğunu araştırmaktır. İkinci ve temel amaç da şairin fikir dünyasının anlaşılmasına
katkı sağlamaktır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Yunus Emre was a prodigious artist who has existed in our culture and literature for seven hundred years with his works like
Divan and Risaletu’n-Nushiyye and with his ideas he expressed in his works. This poet, who used poetics to convey his ideas to
the reader, also used the material elements of the world of existence and the words that constituted the form of poetry as a
tool in his poems for the transition to the spiritual realm. In other words, his poems are the form of spirituality disguised in a
material shape, which reflects aesthetics in general and Islamic aesthetics in specific sense. For this reason, when his art is
examined, the material shape-spiritual sense relation, which forms the basis of Islamic aesthetics, must be taken into account.
In poetry, which is an aesthetic object, material shape and spiritual sense correspond to the real and irreal realms of existence.
One of the important sources that an artist makes use of when creating an actual existence realm of an aesthetic object (i.e. a
piece of art) is the nature, namely, the physical realm, which covers all the natural elements around the artist. The
determination and examination of such a great material in the works of Yunus Emre will exceed the boundaries of the present
study. For this reason, the contribution of cosmic elements, which exist in physical environment and affect people in many
ways, to the production of works of art and the meaning in these works will be examined in this study. In Yunus Emre’s
poems, the cosmic elements in the physical realm were used as both informative objects that constituted the actual existence
realm and the areas of meaning on which thoughts about the irreal existence realm were associated. Although it is possible to
see the traces of Islamic aesthetics in the studies conducted on the poetry of Yunus so far, it is understood that the studies
employing the opportunities and methods of aesthetic science are not sufficient in general. For this reason, the primary
purpose of this study was to determine the cosmic elements used in Yunus Emre’s poems, and to examine how the relation
between material shape-spiritual sense was established in the aesthetic object based on the methods of aesthetic science.
The second and main purpose was to contribute to the understanding of the intellectual world of the poet.
|