|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2025/1
|
|
Sayı:
|
53
|
|
Makale Başlık:
|
Mağaradan Manevî Aydınlanmaya: Mevlânâ’nın Yâr-ı Gâr Mazmunu ve Şems’in Rolü
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
From Cave to Spiritual Enlightenment: Rumi’s Yār-i Ghār Mazmun (Poetic Theme) and the Role of Shams
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
25.06.2025
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Bu makale, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin eserlerinde “yâr-ı gâr” mazmununun kullanımını ve onun Şems-i Tebrîzî ile olan ilişkisini incelemektedir. Yâr-ı gâr mazmununa, İslam tarihinde önemli bir yeri olan hicret olayına atıfta bulunarak, irfânî ve manevî metaforlar yüklenmiştir. Bu da mazmunun edebî metinlerde zengin bir kullanım alanı bulmasına vesile olmuştur. Araştırma, bu mazmunun çeşitli kullanımlarını ele almakla birlikte mağaranın İslam kültüründeki sembolik anlamlarını ve mistik değerini de ele almaktadır. Çalışmada yâr-ı gâr mazmunun Klasik Fars edebiyatında ele alınışı incelenerek, Mevlânâ’nın kullanımının özgünlüğü ortaya konulacaktır. Çalışma, Mevlânâ’nın eserlerindeki yâr-ı gâr mazmununu üç ana tema altında analiz etmektedir: manevî uyanış ve rehberlik, ilâhî aşkın simgesi, dostluk ve fedakârlık. Mevlânâ’nın, Şems-i Tebrîzî’yi manevî bir rehber olarak konumlandırmasında bu mazmunun rolü üzerinde durulacak, Divân-ı Kebîr ve Mesnevî’den seçilen örneklerle mazmunun farklı bağlamlardaki kullanımı incelenecektir. Araştırma, yâr-ı gâr mazmununun Mevlânâ’nın eserlerinde merkezi bir rol oynadığını ve Şems-i Tebrîzî ile dostluğunun bu mazmun üzerinden yeni bir bakış açısıyla değerlendirilebileceğini öne sürmektedir. Yâr-ı gâr mazmununun Mevlânâ’nın tasavvufî düşüncesinin ve manevî deneyimlerinin bir yansıması olduğunu ortaya koyan çalışma, Mevlânâ’nın düşünce dünyasına ve tasavvufî öğretilerine daha derin bir bakış açısı sunmakta, aynı zamanda onun edebî ustalığını ve tasavvufî kavramları şiirsel bir dille ifade etme becerisini göstermektedir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
This article examines the use of the “yār-i ghār” mazmun in the works of Mevlānā Jalāl al-Dīn Rūmī and its relationship to Shams-i Tabrīzī. The yār-i ghār, referring to the significant event of Hijra in Islamic history, is imbued with gnostic and spiritual metaphors, leading to its rich usage in literary texts. The research explores various applications of this motif, as well as the symbolic meanings and mystical value of the cave in Islamic culture. By examining the treatment of the yār-i ghār mazmun in Classical Persian literature, the study highlights the originality of Rūmī’s usage. The analysis of the motif in Rūmī’s works is structured around three main themes: spiritual awakening and guidance, symbol of divine love, and friendship and sacrifice. The study emphasizes the role of this motif in Rūmī’s portrayal of Shams-i Tabrīzī as a spiritual guide, demonstrating its use in different contexts through examples from the Dīvān-i Kabīr and Mathnawī. The research proposes that the yār-i ghār mazmun plays a central role in Rūmī’s works and offers a new perspective on his friendship with Shams-i Tabrīzī. By demonstrating that the yār-i ghār mazmun is a reflection of Rūmī’s Sufi thought and spiritual experiences, the study provides a deeper insight into Rūmī’s intellectual world and Sufi teachings. It also showcases his literary mastery and ability to express Sufi concepts in poetic language.
|