|
Derginin Adı:
|
Eğitim Bilimleri Dergisi
|
|
Cilt:
|
2008/28
|
|
Sayı:
|
28
|
|
Makale Başlık:
|
BİLİŞSEL-YAŞANTISAL BENLİK TEORİSİ vE YAPILANDIRMACI DÜŞÜNCE
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
Cognitive experiential self theory and constructive thinking
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
26.02.2014
|
|
Okunma Sayısı:
|
8
|
|
Makale Özeti:
|
Bilişsel-Yaşantısal Benlik Teorisi (Cognitive-Experiential Self-Theory
[CEST]), birçok kişilik teorisinin bütü_nleştirilmesi ve bir araya gelmesi ile ortaya çıkmış
bir kişilik teorisidir. Teoriye göre birey, çevresine “yaşantısal” ve “akılcı” bilgi işleme
süreci ve sistemi sayesinde uyum sağlamaktadır.
Yaşantısal sistem, mantıksal çıkarımlardan çok kişisel yaşantılar yoluyla gelişen
bilgi ve kişilik sürecidir. Bu sistem, çevresel taleplere bilinçsizce, otomatik şekilde, hızlı,
soyut, çağrışımsal, sözel olmayan ve çok fazla bilişsel çabalar çaba gerektirmeyen tepkiler
ile cevap vermektedir. Akılcı sistem, yaşantısal sistemin aksine, somut, mantıksal ve
kanıtsal yargılarla bilinçli düzeyde işleyen ve kültürel olarak transfer edilen bilgi toplama
sürecini kapsamaktadır. Yaşantısal sisteme göre daha kısa geçmişi olan bu sistem, bilinçli,
analitik, çaba gerektiren, kısmen daha yavaş, duygulardan bağımsız ve üst düzey bilişsel
becerileri gerektiren tepkiler ile fonksiyonlarını yerine getirmektedir.
Teoriye göre tüm davramşlar hem yaşantısal hem de akılcı sistemin etkileşiminin
bir sonucudur ve sağlıklılık bu iki sistem arasmdaki dengedir. Uyumsuzluk ise, iki sistem
arasındaki uyuşmazlıktan, ihtiyaçların karşılanmasındaki başarısızlıktan, hassasiyet ve
baskılardan kaynaklamnaktadır (Epstein, 1994).
Bu iki bilgi toplama sistemin birlikte ele alımnası ve geliştirilmesi, bireyin günlük
yaşam fonksiyonlarım ve etkili başa çıkma becerilerini kapsayan, saf akıl ile işlemeyen
bilişsel süreçleri kullanmasına yani yapılandırmacı düşünce geliştirmesine olarak
sağlamaktadır (Epstein, 1998).
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Cognitive-experiential self-theory (CEST) is a broadly integrative theory a personality. According to GEST, humans operaitt by two fundamental information-processi, systems, a rational system and an experiential system. The two systems operate in parallel and are in.ractive.
Experiential system adapts by learning from experientt rather than by logical inference. It operates in a manner that is preconscious, automatic, rapid, effortless, concrete, associative, primarily nonverbal, and minimally demanding of cognitive resources. In contr.t, the rational system is an inferential system that operates .cording to a person's understanding of the rules of reasoning and of eviden., which are mainly culturally transmitted. Unlike the .periential system, it has a very brief evolutionary history. It operates in a manner that is conscious, analytical, effortfol, relatively slow, affect-flee, and highly demanding of cognitive resources. Maladaptive thoughts stem from discordantt b..en two systems, failure in need fulfil..., .nsitiveness and compulsions.
According to CERT, all behaviors to . the results of the .mbined operation of both experiential and rational system and adaptation is the balance between the tvo systems. Sources of maladjustment are discord.t between two systems, failure in 104 fulfillment, and sensitivities and compulsions (Epstein, 1994).
Balantt between the two systems provides to develop of .nstructive thbildng. Constructive thbildng is degree to which a person's .tomatic thinking that faeili.tes problem .Iving in every day life at a minimum cost in .ess (Epstein, 1998).
|