|
Makale Özeti:
|
20. yüzyıl Başkurt edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olan Dinis Müzerisoğlu Bülekov (1944–1995)’un, Yabancı (Kilmĩşäk) ve Ömür Tektir (Ğümĩr Bĩr Gĩnä) romanlarından Yabancı, 1988 yılında Ağizil dergisinde tefrika edilmiş, 1994’te kitap olarak yayımlanmıştır. Başkurt araştırmacı ve eleştirmenler adı geçen romanın, Başkurdistan’ın sorunlarını yeni bir bakış açısıyla anlattığını belirtmektedir. Siyasi, ekonomik, sosyal problemlerin yanı sıra doğaya bağlı sorunları cesur bir şekilde anlatan Ömür Tektir ise Başkurdistan’da “Salavat Yulayev Devlet Ödülü”nü almıştır. Bülekov’un eserlerindeki temalar, konuyu ele alma biçimleri ve eserlerinde kullandığı anlatım teknikleri Başkurt edebiyatı için yeni bir anlayışın ürünüdür. Yaşadığı dönemin sorunlarını anlattığı bu romanlarda Başkurdistan’ın demokrasiye geçiş sürecinden önceki dönemlerdeki siyasi ve sosyal çarpıklıkların anlatıldığı Yabancı romanı ile demokrasiye geçişin ilk yıllarındaki düzensizliğin ele alındığı Ömür Tektir romanı kısaca tanıtılmıştır. Dinis Bülekov’un eserlerindeki özellikler, kahramanlar, konular yazarın doğduğu yer ve kişiliği ile yakından ilgilidir. Bundan dolayı çalışmada Dinis Bülekov’un hayatı ve edebî şahsiyetine de kısaca yer verilmiştir. Yazar, kendi ana dilinde Başkurt Türkçesi ile yazdığı bu eserlerde mekân olarak da Başkurdistan’ı seçmiş ve topraklarının tüm güzelliklerini anlatmasının yanında toplumsal ve bireysel bir duyarlılığı da olay örgüsü içinde anlatmıştır. 1980’lerden sonra kaleme alınan söz konusu eserlerde ele alınan tema, sorunlar ve konular “Toplumsal Temalar”, “Politik Temalar” ve “Bireysel Temalar” başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde Türk Dünyasının diğer coğrafyalarındaki ortaklıklar da belirlenmeye çalışılmıştır.
|