|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2021/7
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
CEMÂLÎ’NİN RİSÂLETÜ’L-‘ACÎBE’SİNİN YENİ BULUNAN BİR NÜSHASI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
A NEWLY DİSCOVERED COPY OF CEMALİ’S RİSALETU’L-ACİBE
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
9.03.2021
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Cemâlî, XV. yüzyıl şairlerindendir. Dîvân, Miftâhü’l-ferec, Hümâ vü Hümâyûn, Risâle ve Risâletü’l-‘acîbe adlı eserlerin
yazarıdır. Bu eserlerden ilk üçü hakkında çeşitli ilmî çalışmalar yapılmıştır. Risâle isimli eser henüz ele geçmemiştir.
Bu makalenin konusu, şairin Risâletü’l-‘acîbe isimli eseridir. Risâletü’l-‘acîbe, esas itibarıyla Fatih Sultan Mehmed
övgüsünde bir kasidedir. Fakat şair, eserini çeşitli poetik oyunlarla zenginleştirmiştir. O, kasidenin ana metninde
kullanılan harflerden bazılarını seçerek bir sonraki satıra yazar, bunları birleştirince karşımıza yeni bir beyit çıkar. Bu
beyitler kimi zaman tamamen noktalı harflerden oluşur, kimi zaman noktasız. Kimi zaman beyitteki kelimelerin
harflerini ikişer ikişer birleşen kelimelerden, kimi zaman ise üçer üçer birleşenlerden seçer. Bazı beyitlerinde
alfabedeki tüm harfleri tekrarlamadan kullanır, bazı beyitlerini ise dili ya da dudağı hiç hareket ettirmeden
okuyabileceğimiz harflerden kurar. Ayrıca birden çok şekilde ve birden çok vezinle okunabilecek şiirler kaleme alır. Biz
bu makalede, İrlanda Dublin’de bulunan Chester Beatty Kütüphanesi’nde rastladığımız bir Risâletü’l-‘acîbe nüshasını
araştırmacılara tanıtmayı amaçladık. Bu yeni nüsha, Chester Beatty Kütüphanesi’nin Türkçe Yazmalar
Koleksiyonu’nda 405 numarada kayıtlıdır ve harekeli nesihle yazılmış 18 varaktan oluşmaktadır. Eser, kütüphane
kataloğunda yanlış olarak Poem by Amin in Praise of Muhammad II, yani Amin’in II. Mehmed övgüsünde bir şiiri
olarak kaydedilmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Cemali is a poet who lived in the 15th century. He authored the works Dîvân, Miftâhu’l-ferec, Humâ vu Humâyûn,
Risâle and Risâletu’l-‘acîbe. There are academic works about the first three books. However, Risâle has not been
found yet. The subject of this paper is Risâletu’l-‘acîbe, which is a poem in praise of Sultan Mehmed II. The poet
enriches this verse with various poetic games. He selects some of the letters from the main verse and writes them
under the verse. When these letters are joined, it forms a new couplet. He sometimes writes couplets that consist
only of letters with dots or without dots and other times prefers using words whose letters join each other two by
two or three by three. He occasionally uses all the letters in the alphabet without repeating any of them more than
once, and he uses letters in a couplet that can be read without moving the tongue or lips. Moreover, he writes
couplets that can be read with multiple aruz meters. We found another copy of this manuscript in the Chester Beatty
Library. The aim of this paper is to introduce this new copy to researchers. It is found in the Turkish manuscript
collection with number 405. It has 18 folios written in naskh script and it is mistakenly registered as Poem by Amin
in Praise of Muhammad II in the library catalogues.
|