|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2020/6
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MÜSTAKİL BİR EDEBİ TÜR OLARAK TEHLİL
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
İN CLASSİCAL TURKİSH POETRY TAHLIL AS A SEPARATE LİTERARY GENRE
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
6.03.2021
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Klasik Türk şiirinde, İslam inanç ve kültürünün; ibadet ve zikir şekillerinin izlerine çokça
rastlanılmaktadır. Bunun temel örneği, birçok divanın ilk şiirleri arasında yer alan tevhit
içerikli manzumelerdir. Bilindiği üzere tevhit, kelime manasıyla bir kılma, bir sayma, birliğine
inanma demektir. Edebiyatımızda, Allah’ın birliğini ve yüceliğini anlatan, O’nun övgüsünde
kaleme alınan eserlere bir edebi tür adını ifade edecek şekilde tevhit denmektedir. Tehlil ise,
en temel manasıyla tevhit zikri olan “lâ ilâhe illallâh” sözünü tekrar etme, muttasıl söyleme
demektir. Tevhit başlığı altında değerlendirilen şiirler incelendiğinde, “lâ ilâhe illallâh” zikrini
redif olarak kullanan birçok şiir olduğu saptanmıştır. Nazım türü/tarzı dikkatiyle bakıldığında
bu şiirlerin tevhitlere göre farklılık arz ettiği açıktır. İlk örneğine Ahmedî’de (ö. 1413)
rastlanan ve belli bir gelenek etrafında kaleme alınmaya devam eden tehlil şiirleri, bir türün
teşekkül etmesini sağlayan bütün değişenleri bünyesinde barındırmaktadır. Tehliller Kelime-i
Tevhit’in tarif ve tavsifini yapması, okuru -faydalarını açıklayarak- bu zikre özendirmesi ve
davet etmesi; bizzat tevhit zikrinin kendisini övmesi açısından dikkate değerdir. Ayrıca
tehlillerin birer zikir metinleri olduğu da düşünülürse, bu şiirlere bir edebi tür adını ifade
edecek şekilde tehlil denmesi önerilmektedir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
İn classical Turkish poetry is seen a lot trace of islamic faith, culture and forms of worship.
Basic example of this are texts with tawhit that are among the first poems of many divans. As
known tawhıt means to believe oneness, uniqueness of Allah and means there is no other
God. İn our literatüre, the works telling oneness and uniqueness of Allah, written his praise
called of tawhit as a literary genre name. As to tahlil, İn the most basic sense ıt means
repetition word of “lâ ilâhe illallah”. When poems under the title of tawhit are examined we
see a lot of poems using word of “lâ ilâhe illallah” as redif. As ıf we look with perspective of
literary genre, we see that these poems is different according to tawhit. Tahlil poems,
running across the first example in Ahmedî (d. 1413) who one of the 14th century poets and
continuing to be written around a certain tradition contains all varyings of ensuring birth of a
genre. Tahlils is considerable in terms of describe of tawhit mention, praise tawhit mention
encourage the reader by explain the benefits. Also İf thought tahlils are mention texts, we
propose these poems to be called tahlıl as a literary genre name.
|