|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2020/6
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
CEMÂL-İ HALVETÎ’NİN ESRÂR-I GARÎBE ADLI MESNEVÎSİNDE ARUZ İMLÂSINA DAİR UYGULAMALAR VE BAZI ARUZ TASARRUFLARI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
APPLİCATİONS ON PROSODY DICTATION AND CERTAIN PROSODY PRACTICES AT ESRÂR-I GARÎBE
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
6.03.2021
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
İlk önce Araplarda ortaya çıkan daha sonra Farslara oradan da Türklere geçen aruz vezninin Türkçeye tatbikinde çeşitli
sıkıntılar yaşanmıştır. Türkçede uzun sesin bulunmayışı bunun temel sebeplerindendir. Özellikle Eski Anadolu Türkçesinin
geçerli olduğu dönemlerde bu sıkıntı şairleri kelimelerin imlâsına müdahale etmeye mecbur bırakmıştır. Böylelikle aruza bağlı
gelişen bir imlâ uygulaması ortaya çıkmıştır. Aruz imlâsı da denilen bu uygulama genellikle içerisinde uzun ses barındırmayan
Türkçe kelimeler için geçerlidir. Ancak yapılan çalışmalar gösteriyor ki sadece Türkçe kelimelerde değil Arapça ve Farsça
kelimelerde de bir takım imlâ değişiklikleri yapılmıştır. Bu uygulama Türkçe kelimelerde genellikle kısa seslerin uzun
okunmasını sağlamaya yönelikken Arapça ve Farsça kelimelerde uzun seslerin kısa okunmasına yöneliktir.
Bu çalışmada Cemâl-i Halvetî’nin 15. yüzyılın ikinci yarısında kaleme aldığı Esrâr-ı Garîbe adlı mesnevisinin Kastamonu
Yazma Eserler Kütüphanesi 37 Hk 145/2 numarada kayıtlı nüshası üzerinde müstensihin metnin istinsahında uyguladığı aruz
imlâsı ve çeşitli aruz tasarrufları incelenmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Prosody was firstly appeared by Arabs. Later, Persians and Turkish people used this prosody. On the hand, there have been
some diffuculties on application of prosody at Turkish. Basic reason is that there isn’t long sound in Turkish. Especially at Old
Anatolian Turkish, many poets had to manipulate to dictation of the words. Hence a new dictation application depending on
prosody. This application, called prosody dictation, have been used for Turkish words, not containing long sounds. But some
researches have shown that there have been some changes not only at Turkish words but also at Arabic and Persian words.
This application in Turkish words is to read short sounds as long sounds. On the other hand, in Arabic and Persian words is to
read long sounds as short sounds.
In this article, prosody dictation and some prosody practices have been studied according to Esrâr-ı Garîbe of Cemâl-i
Halvetî, wrritten at second half of 15. Century. This work regisrated at Library of Manuscripts in Kastamonu, numbered 37
Hk 145/2.
|