|
Makale Özeti:
|
Öz: Bu çalışmada, 1950’li yıllarda öne çıkan Uyumsuz Tiyatronun önde
gelen temsilcilerinden biri olan Jean Genet’nin Hizmetçiler (Les Bonnes),
Balkon (Le Balcon) ve Paravanlar (Les Paravents) adlı oyunlarında
bezem (costume) ve donatımlığın sezdirimsel işlevini çözümlemeyi
amaçladık. Jean Genet sahnesinde dilsel göstergelerden çok, dil dışı
göstergelerin ağırlıklı anlatım biçimi olması nedeniyle, yazarın tüm
oyunlarına yüklediği sezdirimsel yaklaşımı ön plana çıkartmaya çalıştık.
Genet Tiyatrosunda ışık, bezem, renk, müzik, ses ve/veya sessizlik kimi
zaman gizli, kimi zamansa açık birer anlatım biçimidir. Bu bileşenler,
yazarın sahnesinde yaratmak istediği arınma, yabancılaştırma ve
sezdirimsel yaklaşımın oluşturulmasında oldukça işlevseldir. Ele
aldığımız oyunlarda sahne elbisesi ve donatımlığın üstlendiği imgesel
anlamlar ve göndermeleri açımsamaya çalıştık. Bu dönem tiyatro anlayışı
ve Jean Genet’nin biçemi birleştirildiğinde sahne elbisesi ve donatımlığın
üstlendiği görev ve örtük anlamlar artmaktadır. Bu öğelerin sahnede
gösterilmeyenlere, söylenmeyenlere sözcüklük ettikleri açıktır. Uyumsuz
tiyatro, İkinci Dünya Savaşı sonrasında örgütlü bir görünüm kazanan ve
daha da güçlenen anamalcı siyasal dizge içinde yalnızlaşan insanın acıklı
durumunu, yaşama ilişkin korku ve kaygılarını öyküleme görevi üstlenir.
Geleneksel tiyatro oyun türlerinin yapısını teryüz ederek alışılagelen tüm
biçim ve değerleri sorunsallaştırır. Oyunlar içinde doğrudan bir ileti
vermek amaçlanmaz, çıkarılacak ders okura bırakılır. İzleyici ile oyun
arasında canlı bir bağ kurulur. Oyunun sahnelenmesi sırasında seyirci de
oyunun bir parçası konumundadır.
|