|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2020/6
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
CHOMSKY’NİN EVRENSEL DİLBİLGİSİ KURAMI TEMELİNDE ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİNDE SIFAT-FİİLLİ YAPILARIN KARŞILAŞTIRILMASI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
COMPARİSON OF RELATİVE CLAUSE CONSTRUCTİONS IN CONTEMPORARY TURKİC DİALECTS BASED ON CHOMSKY'S UNİVERSAL GRAMMAR THEORY
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
11.02.2020
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Her dilin kendine has biçimbilimsel ve söz dizimsel yapıları vardır. Bu yapılar bazen başka dillerle benzerlik gösterebilir. Buna
Chomsky İlkeler (Principles) adını verir. Bazı yapılar ise sadece belli bir dile aittir. Bu yapılara ise Chomsky değiştirgenler
(parameters) adını verir. Yani ilkeler, her dilde karşımıza çıkan ve evrensel özellik gösteren kurallardır. Değiştirgenler de
dillerdeki farklılıkları ve dillere özel kuralları işaret eder. Bununla birlikte ilkeler ve değiştirgenler kuralı aynı dilin lehçeleri ve
hatta ağızları arasında da söz konusu olmaktadır. Başka bir deyişle her dilin de kendi içinde (alt kollarında) hem ilkeler yani dil
içi evrensellikler hem de değiştirgenler kaçınılmaz olarak mevcuttur. Dilin çağdaş lehçeleri için söz konusu olan ilkeler ve
değiştirgenler kuralı, kuşkusuz, her dilin tarihi ve çağdaş dönemi karşılaştırıldığında da söz konusudur.
Dillerin veya herhangi bir dilin yapısal analizlerinde Chomsky’nin Evrensel Dilbilgisi Kuramı önemli ipuçları verir. Yine Chomsky
kuramlarının önemli kavramları olan derin yapı ve yüzey yapı çok önemlidir. Bir dilin analizinin tam olarak yapılabilmesi için, o
dilin hem tarihsel yapısının hem de lehçeler arasında meydana gelen yapıların birlikte ele alınması gerekir. Underhill, Chomsky
kuramları temelinde, Türkçedeki sıfat fiilleri iki gruba ayırmış ve bunlara özne sıfat fiiller ve nesne sıfat fiiller adını vermiştir.
Bu çalışmada; Türk Dilinin (Çağdaş Türk Lehçelerinin) en önemli yapılarından olan sıfat fiilli yapılar Chomsky kuramları
temelinde ele alınmış ve karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Çalışmada, Underhill’in yöntemi benimsenmiş ve -An ve -DIK sıfat
fiil yapısı ile kurulmuş cümleler esas alınmıştır. İlk olarak sıfat fiilli cümleler Türkiye Türkçesi’nde tespit edilmiştir. İkinci olarak
bu cümleler yazı dili olarak kullanılan 18 Türk lehçesinde bu lehçenin ana dil konuşurlarına sorularak yeniden kurgulanmıştır.
Üçüncü olarak bu cümleler Underhill’in özne sıfat-fiil ve nesne sıfat-fiil ayrımına dayanarak analiz edilmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Each language has its own morphological and syntactic structures. These structures sometimes resemble other languages.
This is called principles by Chomsky. Some structures belong only to a certain language. These structures are called
parameters by Chomsky. In other words, the Principles are the rules that appear in every language and have universal
characteristics. Parameters also point to differences in languages and language-specific rules. However, the rule of principles
and parameters is also in question between dialects of the same language and even local dialects of the same language. In
other words, in every language itself, there are inevitably both principles and sub-linguistic universals and variants. The
principles and parameters of the language for contemporary dialects of course are also present when comparing the historical
and contemporary period of each language.
Chomsky's Universal Grammar Theory provides important clues in the structural analysis of languages or any language. Deep
structure and surface structure which are important concepts of Chomsky theories are also very important for those people
that analyse Turkic dialects. In order to completely analyze a language, both the historical structure of the language and the
structures that occur between dialects must be considered together. Underhill, on the basis of Chomsky's theories, he divided
particples into two groups and named them as subject participles and object participles.
In this study; The participial structures which are one of the most important structures of the Turkish language (contemporary
Turkish dialects) have been discussed on the basis of Chomsky theories and a comparative analysis has been made. In the
study, Underhill's method was adopted and the sentences formed with -An and -DIK participial structure were taken as basis.
Firstly, partcipial structures has been determined in Turkish. Secondly, these sentences were reconstructed in 18 Turkish
dialects which were used as written language by asking the native speakers of these dialects. Thirdly, these sentences were
analyzed based on Underhill's distinction between subject participles and object participles.
|