|
Makale Özeti:
|
insanın dünya hayatında, yaşam alanına uyum sürecinde iletişimin katkısı büyüktür. Bir anlamda iletişim, insanoğlunun bu
dünyadaki hayatında olmazsa olmazıdır. Ayrıca, insanın yaşadığı dünyada tüm varlıklarla olan münasebeti, onun yaşama
verdiği değeridir. Toprak ve su ile iletişim, bir yönüyle tarım ve hayvancılık için gereklidir. Bu durum ise insanın yaşamı ve
yaşamının devamlılığı için geçerlidir. Bunun yanı sıra insanlık olarak da her bireyin kendisiyle ve diğer insanlarla olan iletişimi
söz konusudur. Bu ise, insanın yeryüzünde birlikte yaşama gerekliğinin bir tezahürüdür. İnsanların iletişimi, ilk insanlardan
bugüne süregelmiştir. Tarihin değişik süreçlerinde bu iletişimin formu da değişmiş olup beden dilinin yanı sıra yazılı ve sözlü
iletişim araçları da kullanılmıştır.
İnsanlık tarihinin önemli iletişim araçlarından biri de mektuplardır. Duygu, düşünce, fikir, hedef ve amaçları belirtme ve
bunları paylaşma arzusu ve gerekliliği sonucu çeşitli formlarda/şekillerde mektuplar yazılmıştır. Muhteva olarak farklı
konularda yazılabilen mektupların bir türü de edebî mektuplardır. Şair ve yazarlar kendi edebî düşüncelerini özelde ise duygu
ve düşüncelerini karşılıklı olarak veya kendi duygularını karşılarında birisi varmış edasıyla mektup türünde yazıya aktarırlar.
Klâsik Türk Edebiyatında manzum veya mensur yazılmış birçok mektup bulunur. Bunların bir kısmı şairlerin kendi şiir kitapları
olan divanlarında, başkaları tarafından derlenen mecmularda ve münşeat mecmularında görülebilir. Mesnevilerde olay
örgülerinde mektuplaşmaların varlığı bilinir ve bu tür eserlerde birçok mektup örneği bulunur.
Duygu ve düşüncelerini tabiattaki nesnelere, sembolik özelliği gereği özelde rüzgâra/havaya açıklayan ve onun vasıtasıyla
haber gönderip alma ekseninde yazılmış manzum mektup örneklerinden birisi de Mardinli Aklî’ye aittir. Aklî’nin mektubu,
şair ve şiir değerlendirmeleri açısından da önemlidir.
Aklî’nin bu mektubu, karma bir özellik gösteren ve içinde başka manzum mektupların da bulunduğu Kâsımî mecmuasında
geçmektedir. Aklî bu mektubunda Bağdat’ta yaşayan şairler ve Bağdat hakkında bilgiler vermiştir. H. 1034/M. 1625 yılına
tarihlenen yazma mecmua içinde geçen şairlerin büyük çoğunluğunun ayrıca bahse konu mektupta ismi geçen şairlerin
yaşadıkları döneme bakıldığında Aklî’nin en erken 16. yüzyıl veya en geç 17. yüzyılın ilk çeyreğinde şiirleriyle tanındığı ve
mecmualarda yer aldığı söylenebilir. Bu yüzyılda Aklî mahlasıyla şiir yazan şairler olmakla birlikte çalışmaya esas Mardinli
Aklî hakkında Klâsik Türk edebiyatının birincil kaynaklarında bilgi bulunmamaktadır.
Bu makalede Mardinli Aklî’nin bahse konu mektubu yeni yazıya aktarılıp içeriği hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.
Mektubun Arap harfli tıpkıbasımı ek olarak sunulacaktır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Communication has great contribution to the adaptation of human being to living space in his earth adventure. In a sense,
communication is a must for a man in this world life. Furthermore, his communication with all creatures in the world is his
value for the life. The communication with soil and water is, in one respect, necessary for agriculture and livestock, which is
requirement for human life and his longevity. In humankind, there is interpersonal communication that is an outcome of the
necessity for living together. Human communication has, up to date, continued since the first human being, and out of the
communicative forms changing in the different historical periods, written and oral communication media have been used as
well as body language.
In human history, letters are one of the important communication media. Subject to the desire and need for statement and
sharing emotions, thoughts, ideas, goals and objectives, the letters have been written in a variety of forms and styles. In
content, literary letters are one type of the letters written in various subjects. Poets and authors write out in the form of
letter their own literal thoughts, specifically their emotions and opinions mutually or their feelings as if someone is present
vis-à-vis.
A number of letters in Classical Turkish Literature was narrated poetically or prosaically, some of which could be seen in the
divans, the poets’ own poem books, in the compendiums compiled by others, and in the prosaic journals. The presence of
correspondence is recognized in the story arcs in Mathnawis, and in such masterpieces there are a number of letter samples.
Mardinian Akli is the poet of one of the poetic letter samples, which is written as if he speaks out his emotions and thoughts
to the natural objects by their symbolic nature specifically to wind and air, sending and getting the news by its medium.
Akli’s letter is remarkable in the context of the assessments of poet and poem.
This letter of Akli is situated in the Macmua/corpus of Kasimi which is mixed-featured and includes other poetic letters. In
the letter, Akli presented information regarding Bagdad city and the poets living there. It can be inferred that Akli became
renowned for his poems and took place in macmuas, at the earliest, in the 16th century or, at the latest, in the first quarter of
17th century, when considering the era when the great majority of poets whose names are in the manuscript dated 1625 (H.
1034) lived as well as the aforesaid poets in the mentioned letter. In the present century, whereas there are some poets
writing poems in pseudonym of Akli, there is no evidence concerning Mardinian Akli of study in the primary sources of
Classical Turkish Literature.
In this article, the mentioned letter of Mardinian Akli will be re-written in new alphabet, and our remarks will be made on its
content. The original letter in the Macmua, written in Arabic alphabet, will also be presented as attached.
|