|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2017/3
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
DİYARBAKIRLI AHMEDÎ'NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
STATUS AND FUNCTIONS OF THE NARRATOR IN THE “YUSUF AND ZÜLEYHA”MATHNAWI OF AHMEDİ FROM DİYARBAKIR
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
1.11.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Anlatma esasına bağlı edebî metinler, bir anlatıcı vasıtasıyla okuyucuyla buluşur. Kurulan itibari dünyadaki her türlü ayrıntı,
anlatıcının bakış açısıyla okuyucuya aktarılır. Anlatıcı, kurmaca âlemde cereyan eden hadiseleri, şahısları, mekânı, eşyaları
kısaca söz konusu itibari âlemdeki her türlü detayı okuyucuya aktarırken bazı roller üstlenir. Birtakım değerlerin
savunuculuğunu yapabileceği gibi okuyucuyu bazı yanlışlardan alıkoymaya çalışan bir mürşit tavrı da takınabilir.
Okuyucunun kişiler ve hadiseler karşısında sergileyeceği tutum da büyük oranda onun yönlendirmelerine bağlıdır. Yer yer
okuyucuyla konuşmak, ona nasihat etmek ve uyarılarda bulunmak onun en belirgin özelliklerindendir. Yukarıda sözü edilen
geleneksel anlatıcı tipine modern anlatı metinlerinde pek rastlanmasa da özellikle klasik Türk edebiyatı nazım şekillerinden
olan mesnevilerde çokça rastlamak mümkündür. Örneğin, 18. yüzyıl klasik Türk edebiyatı şairlerinden Diyarbakırlı
Ahmedî’nin (1689-1760) “Yusuf u Züleyha” mesnevisinde anlatıcının hikâyeyi sunarken farklı birçok rol üstlendiği
görülmüştür. Geleneksel özelliklerle donanan anlatıcı; açıklama, bilgilendirme, yönlendirme, uyarma, hazırlama gibi
işlevlerle okuyucunun karşısına çıkar. Okuyucuyla sohbet etmek, ona öğüt vermek, sık sık olay akışını keserek araya yorumlar
sıkıştırmak onun en çok sergilediği tavırlar arasındadır. Kimliğini gizleme ihtiyacı duymayacak kadar pervasız olan anlatıcı,
Ahmedî’nin kendi şahsiyetini yansıtır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Literary texts based on the principal of narration, meet with reader by way of a narrator. All kinds of details in the fictional
world are transferred to reader via the point of view of the narrator. Narrator undertakes some roles when he conveys
incidents, persons, place, objects occuring in the fictional world - shortly, all kinds of details in the aforementioned world- to
reader. He may not only advocate some values but also has a mentor attitude trying to constrain the reader from some
mistakes.The manner that the reader will have towards people and incidents also depends to a large extent on his guidance.
Sometimes talking to the reader, advising him/her and warning him/her are from his most significant characteristics. Even if
it is not encountered with above-mentioned traditional narrator type in modern narrative texts much, especially, it is
possible to encounter with it in mathnawies which are from Turkish literature verse types. For instance, it was seen that the
narrator undertakes many different roles while he presents the story in the "Yusuf and Züleyha" mathnawi of Ahmedi from
Diyarbakır (1689-1760) who is from 18. century classical turkish literature poets. The narrator equipped with the traditional
features; comes together with reader with the roles like explanation, informing, guidance, warning up, preparation. Having
a talk with reader, advising him/her, making interpretations by interrupting frequently flow of events are amaong his most
displayed attitudes. The narrator is so reckless that he does not need to hide his identity. This reflects Ahmedi's own
personality.
|