|
Derginin Adı:
|
Studies of The Ottoman Domain
|
|
Cilt:
|
2017/2
|
|
Sayı:
|
13
|
|
Makale Başlık:
|
TANZİMAT DÖNEMİNDEKİ TEMETTUAT SAYIMLARINA GÖRE MERZİFON’DAKİ ERMENİLERİN MESLEKİ DURUMLARI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
THE OCCUPATIONAL STATUS OF THE ARMENIANS BASED IN MERZİFON IN THE TEMETTUAT BOOKS DURING THE TANZİMAT PERIOD
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
19.10.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
2
|
|
Makale Özeti:
|
Merzifon‘daki Ermenilerin meslekleri hakkında yapılan bu çalışmayla, Osmanlı Devletindeki
azınlıklar arasında ayrıcalıklı oldukları ifade edilen Ermenilerin iştigal ettikleri meslekler ile birlikte yaşadıkları Müslümanların meslek farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmıştır. İncelediğimiz dönemde Amasya sancağının önemli kazalarından birisi olan Merzifon’da 9 mahallede ikamet eden Ermenilerin, Anadolu’nu en eski kavimlerinden birisi olarak coğrafyadaki varlıkları Türkler öncesine dayanmaktadır. Anadolu’nun Türkler tarafından fethiyle diğer bölgelerde olduğu gibi burada da Türklerle Ermenilerin birlikte yaşayışları başlamıştır.
Tanzimat’ın ilanıyla ekonomik alanda devletin potansiyelinin ortaya çıkarılması düşüncesiyle
emlak, arazi ve temettuat sayımları yapılmıştır. Ahalinin ismi, mesleği, tüccar ve esnaf ise yıllık gelirleri gibi bilgilerin kaydedildiği sayımlar mahalle bazında yapılarak, bu bilgileri ihtiva eden defterler düzenlenmiştir. Merzifon’da da yapılan bu uygulama sonrasında, Ermenilerin Müslümanlarla birlikte 6 ve kendilerinin yaşadıkları 3 mahallede aynı şekilde sayımlar yapılmıştır. İşte çalışmamıza konu olan Ermeni mesleklerini değerlendireceğimiz kaynakta bu sayımlar sonrasında oluşturulan ve adına
“Temettuat Defterleri” denilen defterler olacaktır.
Merzifon temettuat defterlerinden yaptığımız tespitler göre Ermenilerin ikamet ettikleri
mahallelerde 18 değişik özellikte iş yerine sahip oldukları ve bunların çoğunun da niteliği belli edilmeyen dükkânlar olduğu görülmektedir. Ayrıca kumaş kenarlarına süs yapılan ve “Turreci” adı ile anılan tek dükkânında Ermenilere ait olduğu anlaşılmaktadır.
Osmanlı şehirlerinde meslek erbaplarının dini ayrım gözetmeksizin kendi aralarında
oluşturdukları esnaf birlikleri vardı. Dolayısıyla Ermeni esnaflarda bu birliklere üye idiler. Böylece
Ermeni esnaflar köylülerin ürettikleri, zanaatkârların imal ettikleri ve tüccarlardan alarak kar amacıyla satılan malların tüketicilere ulaşımının sağlandığı dükkânlardaki mesleki faaliyetlerini güven içerisinde
sürdürmüşlerdir.
Merzifon’daki Ermeni hane reislerinden 536’sı bölgenin coğrafi özelliği ve ekonomik yapısına
uygun üretim yapan, hizmet sunan ve ticari faaliyet içerisinde olan 75 değişik meslekle iştigal ederek,
hem kendilerinin hem de şehir ve çevresinin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik faaliyetlerde
bulunmuşlardır. Mesleklerin çeşidinin fazlalığından dolayı bunları: işçilikle, zanaat ve ticaretle ilgili ve görevliler şeklinde gruplandırabiliriz. Bu gruplar içerisinde 469 hane reisi zanaat ve ticaretle, 55’i işçilikle ve 12’si ise görevli mesleklerini yaptıkları anlaşılmaktadır. Şehirde Ermeniler, Müslümanlarla aynı meslekleri yaptıkları gibi farklı mesleklerle de iştigal etmişler. Aynı esnaf birlikleri üyesi olduklarından farklı mesleklerdeki hizmetlerden karşılıklı olarak faydalanmışlardır. Ermeniler mesleki faaliyetlerini, ticari ilişkilerin gerektirdiği rekabet içerisinde hem şehir
yöneticilerinin hem de merkezi yönetimin desteği ile sürdürmüşlerdir. Değerlendirdiğimiz dönemde iki
unsurun ilişkilerinin dış güçlerin teşvik ve tahrikleriyle güvensiz bir ortama içerisine girdiyse de ticaretin gerekli kıldığı kural ve kaideler istikametinde iyi ilişkiler devam ettirilebilmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
The paper aims to show the occupational differences between the Armenians believed to be
priviledged in the minority communities in the Ottoman State and the muslim community they lived
together. The Armenians who lived in 9 neighbourhoods in Merzifon, one of the important subdivisions of Amasya sanjak were one of the oldest communities in Anatolia and were in the region prior to the Turks. As in many other regions, they started to co-exist after the conquest of Anatolia by the Turks.
With the declaration of the Tanzimat, property, land and Temettuat book-keeping was conducted
in order to see the economic potential of the State. Books related to household names, professions, and
incomes if merchants, were recorded according to the neighbourhood that they lived in. This was also true
of Merzifon where the Armenians lived alone in 3 neibourhoods and with the muslims in 6. The research
is based on these Temettuat books kept in Merzifon at that time.
The data suggest that the Armenians had 18 different occupations and most of them remained to
be unspecified shops. There was this one shop in which embroidery was made for the textile and was
called “Turreci”. It was believed to belong to an Armenian.
There were occupational societies in the Ottoman provinces. They wouldn’t distinguish between
craftsmen based on religion. Therefore, Armenian craftsmen were also members of these societies. In ther shops, they traded safely the goods or produce from the local people or merchants.
536 of the Armenian family men in Merzifon were busy producing goods, delivering services or
trading in 75 different occupations. They tried to meet their own needs as well as the needs of the people living in the province or in the vicinity. These occupations were varied: Workers, craftsmen, merchants or çivil servants. Of all, 469 men were craftmen or merchants, 55 were workers, and 12 were çivil servants.
As members of the same society, they made use of different occupations mutually.
They received support from both the governors and the central administration in maintaining
business activities in competition. During the period at hand, they managed to do so in accordance with the laws and regulations in times of unrest caused by foreign intervention
|