|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2016/2
|
|
Sayı:
|
3
|
|
Makale Başlık:
|
DİVÂNÜ LÜGÂTİ’T-TÜRK’TEN AHISKA TÜRKLERİ YAZILI VE SÖZLÜ DİLİNE GEÇEN ATASÖZLERİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
PROVERBS THAT MESKHETIAN TURKS BORROWED TO THEIR WRITTEN AND ORAL LANGUAGE FROM DIVANU LUGATI’T-TURK
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
29.07.2016
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Her dilde atasözleri vardır. Atasözleri bir milletin, bir toplumun atalarından kalan en büyük mirasıdır. Atasözleri üstün anlatım gücü, kavram zenginliği ve kültür taşıyıcılığıyla bir ulusun en önemli dil yadigârları olarak gösterilmektedir. Halkın ortak geçmişinden doğan atasözleri, uzun zaman süzgecinden geçerek günümüze kadar ulaşmışlardır. Toplumun otak aklında hazır şekilde duran atasözleri yeri geldiği zaman gün yüzüne çıkmakta ve anlatımı renkli hâle getirmektedir. Kaşgârlı Mahmut’un 1072-1077 yılları arasında kaleme aldığı “DivânüLügâti’tTürk”le ilk defa karşımıza çıkan atasözleri, geçen sürede bazı değişikliklere uğrayarak günümüze kadar serüvenini devam ettirmiştir. Kaşgârlı Mahmut’un oba oba tüm Türk diyarlarını gezerek topladığı atasözleri, değişik coğrafyalara dağılan Türk nüfusuyla farklı memleketlere göç etmiştir. Bu göç sırasında bazı dilsel değişikliklere de uğrayan Türk atasözleri, günümüzde benzer anlamlarla varlıklarını devam ettirmektedir. Özellikle Türkiye Türkçesi ağızlarında DivânüLügâti’t Türk’te yer alan birçok atasözü mevcuttur.
Osmanlı İmparatorluğu zamanında Rusya’ya verilmek zorunda kalan Ahıska Bölgesinde yaşayan Ahıska Türkleri, 1944 yılında Sovyetler Birliği lideri Stalin tarafından topraklarından sürgüne zorlanmıştır. Tren vagonlarına doldurulan Ahıska Türkleri topraklarından koparılarak Orta Asya, Kırgızistan, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Amerika’ya gönderilmiştir. Günümüzde önemli bir nüfus da Türkiye’nin Bursa şehrinde yaşamaktadır. Eski Sovyetler Birliği’nin farklı bölgelerinde yaşamaya zorlanan bu Türk grup, benliklerini, inançlarını, dilini, örf ve âdetlerini kaybetmeyerek, kültürünü günümüze kadar korumuştur.
Yazılı ve sözlü kültürüyle Ahıska Türkleri, önemli bir zenginliğe sahiptir. Tüm Türk toplulukları için önemli olan Atasözleri, Ahıska Türkleri için de aynı öneme sahiptir. Ahıska ağzında birbirinden farklı çok güzel atasözleri bulunmaktadır. Birçoğu sonraki yıllarda üretilen atasözlerinin bazılarının ise bazı değişiklere uğrayarak veya uğramayarak “DivânüLügâti’t-Türk” ten Ahıska Türklerinin ağzına geldiği görülmektedir. Bu çalışmamızda “DivânüLügâti’t-Türk” ‘ten Ahıska Türklerinin yazılı veya sözlü diline ulaşan atasözleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca bu atasözlerinin Türkiye Türkçesindeki kullanımları da gösterilecektir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
There are sayings in every language. Proverbs is the greatest inheritance left for any nation come from
ancestor. Proverbs is shown as the most important language survivals of a nation throughout its outstanding
expressive power, wealth concept and cultural trait. Proverbs that come out from the people's common
history have reached today through passing the long filter. Proverbs which are in the common sense of
community go out to face the day at the appropriate time and make its expression more colorful. The
proverbs we face for the first time at the Divânü Lügâti’t Türk” written by Mahmud Kashgarli between the
years 1072-1077 underwent some changes in the last period and survived until today. Mahmud Kashgarli
collected proverbs visiting the nomad groups of Turkish land and these proverbs immigrated to different
countries throughout the Turkish people scattered in different geographies. During this migration, Turkish proverbs also suffered because of the some linguistic changes, and today they continue to exist. Especially in
Turkey Turkish dialects there are many proverbs available in Divânü Lügâti’t Türk.
During the Ottoman Empire Period Meskhetian Turks living in Akhaltsikhe District had to be given to Russia
were forced into exile from their land in 1944 by the Soviet leader Stalin. Plucking from their
homeland Meskhetian Turks filled the train wagon and sent to Central Asia, Kyrgyzstan, Kazakhstan,
Azerbaijan, Uzbekistan and America. Today, a significant population of Meskhetian Turks lives in Bursa,
Turkey. During the former Soviet Union period this group of Turks forced to live in different regions although
this they do not lose their identity, beliefs, language, customs and traditions and have maintained the culture
up to the present.
Meskhetian Turks with their written and oral culture have a significant wealth. Proverbs which are important
for all Turkish communities are also having the same importance for the Meskhetian Turks. There are several
very nice proverbs in Meskhetian dialects. It is observed that some of them are produced in the next year and
some underwent changes and come out to Meskhetian Turks dialects from Divânü Lügâti’t Türk. In this study
we will discuss the proverbs that Meskhetian Turks borrowed to their written and oral language from the
divânü lügâti’t-türk. In addition, use of these proverbs will be shown in Turkey Turkish too.
|